Yabancı Para Alacağı - Tercih Hakkı
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi
Esas No : 2016/3036
Karar No : 2017/1768
Karar Tarihi : 2017-03-13





Özet:

  • Dava açılırken Türk parasına çevrilerek talep edilen yabancı para alacağının dava devam ederken aynen yabancı para olarak ödenmesinin istenmesi mümkün değildir.

 

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada ... 11. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen 03/11/2015 tarih ve 2014/144-2015/769 sayılı kararın duruşmalı olarak incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş olup, duruşma için belirlenen 21.03.2017 günü hazır bulunan davacı vekilleri Av. ... ve Av. ... ile davalı vekili Av. ... dinlenildikten sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakıldı. Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

Davacı vekili, davacı ile ... Müh. ve Dan. Hizm. A.Ş. arasında genel kredi sözleşmesi imzalandığını, ... Müh. ve Dan. Hizm. A.Ş’nin temlikname ile davalı şirketten 14.07.2013 tarihli sözleşme sebebiyle doğan alacaklarını davacı bankaya devrettiğini, ... Müh. ve Dan. Hizm. A.Ş'nin kredi borçlarını ödememesi sebebiyle aleyhine icra takibine girişildiğini, bu durumun davalı şirkete bildirilip temlike konu alacağın ödenmesinin ihtar edildiğini, davalı şirketin ödemede bulunmadığını ileri sürerek; 10.000,00 TL'nin muaccel hale geldiği tarihten itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş; 08/04/2015 tarihli dilekçesiyle dava değerini 750.021,00 Amerikan Doları'na yükseltmiştir.

Davalı vekili, müvekkili ile ... A.Ş. arasında ... Modem Alım projesi kapsamında 29.05.2013 tarihli tedarik sözleşmesi ile 23.07.2013 tarihli ek protokolün imzalandığını, ayrıca müvekkili şirket ile dava dışı ... A.Ş. ve ... ... A.Ş. arasında 3’lü 25.07.2013 tarihli cari hesap sözleşmesi imzalandığını, bu sözleşmenin 4 m. göre ... A.Ş ile ... A.Ş. ve yine ... ... A.Ş'nin alacak ve borçlarının karşılıklı olarak birbirine takas ve mahsubunun yapılması ve ortaya çıkacak sonuca göre alacağın tasfiye edileceğinin kararlaştırıldığını, davacı tarafından müvekkiline 16.08.2013 tarihinde ... A.Ş. ile davacının imzalamış olduğu temlik sözleşmesinin teyidi için yazı gönderildiğini, 16.08.2013 tarihi itibariyle takas-mahsuba konu bir alacak bulunmadığı için teyit yazısının imzalandığını, dolayısıyla bankaya bu tarih itibariyle doğmuş ve doğacak alacağın devri hususunda teyit verildiğini, cari hesap sözleşmesinin 5 m. gereği 31.12.2013 tarihi itibariyle cari hesap mutabakatı yapıldığını, davalının ... 'den 717.857,00 USD alacaklı ve diğer ... Müh. A.Ş’ne 665.238,00 USD borçlu olduğu tespit edilip mahsupları sonucunda müvekkilinin ... ’den 52.619,00 USD alacağı kaldığını, davacı bankanın gönderdiği ihtarname tarihi itibariyle müvekkilinin ... A.Ş'ye herhangi bir borcu olmadığı için ödeme yapılmadığını, davacı Banka ile ... A.Ş. arasında imzalanan temlik sözleşmesine yazılı teyit vermiş ise de bunun borç ikrarı anlamı taşımadığı, teyit yazısının doğmuş ya da doğacak alacaklar için ancak talep edildiği tarih itibariyle geçerli olduğunu, davacı Banka'nın ihtarname ile talepte bulunduğu tarih itibariyle ... Müh. ve Dan. Hizm. A.Ş. firmasının herhangi bir alacağı bulunmadığı savunarak, davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, iddia, savunma, bilirkişi raporu ve dosya kapsamına göre; davanın kabulüne, 752.021,00 Amerikan Doları alacağın 27/01/2014 tarihinden itibaren 3095 sayılı Yasa'nın 4/a maddesi uyarınca uygulanacak faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.

Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.

1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davalı vekilinin aşağıdaki bentler dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.

2- Somut olayda davacı Banka tarafından kredi kullandırılan dava dışı ... Mühendislik ve Danışmanlık Hizmetleri A.Ş., davalı ile arasında bulunan satış, tedarik ve ek protokoller uyarınca doğmuş ve doğacak alacaklarının 752.021 Amerikan Dolarlık kısmını davacı Banka'ya temlik etmiş; işbu temlik davalı tarafa bildirilmiştir. Bunun üzerine davalı 16/08/2013 tarihli davacı Banka'ya hitaben düzenlediği teyit yazısıyla ... Mühendislik ve Danışmanlık Hizmetleri A.Ş. ile akdedilen satış, tedarik ve ek protokoller uyarınca devredenin doğmuş ya da doğacak alacaklarının 752.021 Amerikan Dolarlık kısmının Borçlar Kanunu'nun alacağın devrine ilişkin 183. maddesi ve devamındaki hükümler gereğince ... Bankası A.Ş'ye devredildiğine ilişkin bildirimin alınmış ve kayıtlarına işlenmiş olduğunu, devredilen alacak üzerinde daha önceki tarihli bankanız dışında bir devir, temlik, rehin, haciz ve sair takyidat bulunmadığını ve dolayısıyla ilgili sözleşmeden doğan alacakların devri çerçevesinde devredilen tutarın devir tutarı ödeninceye dek münhasıran ... Bankası A.Ş'ye ait belirtilen hesaba ödeneceğini bildirmiştir. ...nin bankaya olan kredi borçlarının ödenmemesi üzerine hesap kat edilmiş, sözü edilen alacağın temliki sözleşmesi ve davalı tarafından verilen teyit yazısına istinaden 752.021 Amerikan Doları'nın ödenmesi davalıya gönderilen ihtarname ile istenmişse de davalı tarafından alacağını temlik eden ...ye borcunun olmadığı ifade edilerek davacıya ödeme yapılmayacağı belirtilmiştir. Mahkemece, davacının alacak talebiyle açtığı eldeki davada temlik ve teyit yazısında yer alan 752.021 Amerikan Doları alacağın faiziyle birlikte tahsiline hükmedilmiştir. Ancak yapılan inceleme ve alınan bilirkişi raporlarının yeterli olduğu söylenemez. Davalı tarafça verilen teyit yazısı tarihinden dava tarihine kadar olan dönem için alacağını temlik eden ... Mühendislik ve Danışmanlık Hizmetleri A.Ş. ile davalı arasında akdedilen satış, tedarik ve ek protokoller uyarınca adı geçen şirketin davalıdan olan alacakları ile davalının ...ye yaptığı ödemeler belirlenerek yapılacak bilirkişi incelemesi ile dava tarihi itibariyle alacağını devreden şirketin davalıdan olan alacağının tespit edilmesi ve yine alacağını devreden şirketin davacıya olan borç miktarı da belirlenerek temlik sözleşmesindeki bedeli de geçmemek üzere davacının talep edebileceği alacağın belirlenmesi ve buna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde yanılgılı değerlendirme ile hüküm tesisi doğru görülmemiş, kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.

3- Dava tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 6098 sayılı TBK’nın 99. maddesi (818 sayılı BK'nın 83. maddesi) uyarınca yabancı para borcunun vadesinde ödenmemesi halinde alacaklı, bu borcun vade veya fiili ödeme günündeki rayice göre Türk parası ile ödenmesini isteyebilir. Bu şekilde talepte bulunan alacaklının artık bu tercihinden dönerek borcun yabancı para olarak aynen ifasını istemesi mümkün değildir. Somut olayda da, davacı taraf dava dilekçesiyle davada tercih hakkını kullanmış ve borcun Türk Lirası üzerinden ödenmesini istemiş, 08/04/2015 tarihli dilekçesiyle ise talebini HMK'nın 107. maddesi gereğince 752.021 Amerikan Doları olarak arttırmış böylece alacağın yabancı para üzerinden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. Bu itibarla, mahkemece davacı tarafın, dava dilekçesiyle tercih hakkını kullandığı ve borcun Türk Lirası üzerinden ödenmesini istediği, bundan sonra tercihinden dönüp yabancı para üzerinden tahsil isteyemeyeceği gözetilerek hüküm kurulması gerekirken davanın kabulüne, 752.021,00 Amerikan Doları alacağın faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi doğru görülmemiştir.

SONUÇ : Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) ve (3) numaralı bentlerde yazılı nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün davalı yararına BOZULMASINA, takdir olunan 1.480,00 TL duruşma vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz edene iadesine, 23.03.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.